Op 30 april was het eindelijk zover. Na meer dan anderhalf jaar wachten omwille van Corona arriveerden de studenten van de partnerscholen uit België, Spanje, Slowakije en Italië eindelijk in Augsburg voor de kick-off projectweek in het kader van het Erasmus+ project. Nadat iedereen door de Duitse gastleerlingen en hun families verwelkomd was, kwamen alle projectdeelnemers samen voor het welkomstdiner. Het wachten op het eten bood vervolgens ook de eerste gelegenheid om met elkaar in gesprek te raken en zo nieuwe en unieke vriendschappen te sluiten.
De “Familiedag” was gepland op zondag en bood de gastfamilies de gelegenheid wat meer tijd met hun gasten door te brengen en hen beter te leren kennen. Gelukkig vond op dat moment in Augsburg een traditioneel Duits volksfeest, de “Plärrer”, plaats, zodat het voor de gezinnen en gasten een mooie gelegenheid was om dit festival te bezoeken. Andere gezinnen namen hun gasten mee naar adembenemende plaatsen in de omgeving van Augsburg, waar ze konden genieten van prachtige landschappen, kleine, pittoreske stadjes en de unieke natuur.
De maandag begon op het Jakob Fugger Gymnasium (JFG) met de officiële ontvangst door de directrice en een rondleiding door de school. Daarna namen de gasten deel aan enkele lessen om het dagelijkse schoolleven van de Duitse leerlingen te ervaren. Na de lunch in de schoolkantine kwam iedereen in de schooltuin bijeen voor de verplichte groepsfoto. Korte tijd later werd een stadsspeurtocht georganiseerd bij de Augustusfontein. De leerlingen konden Augsburg op een heel nieuwe manier ontdekken door leuke en interessante quizvragen in te vullen over bekende personen en bezienswaardigheden in Augsburg. Het grootste deel van de speurtocht vond plaats in het oude gedeelte van Augsburg. Dit was een goede manier om de uitwisselingsleerlingen ter plaatse de geschiedenis van de stad te laten zien. Na de rally en het afwerken van de quizvragen ontmoette iedereen elkaar bij de Ulrichskirche en besloten ze om naar de Citygalerie, het grootste winkelcentrum van Augsburg, te gaan om de stad verder te verkennen. Terug in de schooltuin van het JFG waren de voorbereidingen voor het avondeten al aan de gang. Terwijl de leerlingen genoten van verschillende sporten en spelletjes, zoals voetbal, badminton en vele andere leuke activiteiten, werd het traditionele Beierse diner bereid door de conciërgefamilie. Na het eten hielp iedereen weer met het opruimen van de schooltuin en zo kwam er een einde aan de zeer geslaagde eerste dag van deze projectweek.
“Time flies when you’re having fun”, zei Albert Einstein ooit, en dat geldt zeker voor de Erasmus projectweek. De eerste dagen waren al voorbij toen het op dinsdag eindelijk tijd was om een van de belangrijkste bezienswaardigheden te verkennen die Jakob Fugger heeft gesticht: De Fuggerei – het oudste sociale wooncomplex ter wereld. De Erasmus groep werd opgesplitst in twee groepen en na een korte inleiding gingen beide groepen op weg door de geschiedenis van de Fuggerei en leerden ze alles van het eerste idee om de Fuggerei te bouwen, tot de vernietiging ervan tijdens de Tweede Wereldoorlog en de heropbouw nadien. Niet alleen de geschiedenis van deze bijzondere plek is zeer interessant, maar ook de huidige structurele toestand. Interessant voor alle leerlingen en leraren was het feit dat de huur sinds de oprichting van de Fuggerei dezelfde gebleven is: deze bedroeg altijd één Rijnse gulden (tegenwoordig 88 cent) – plus drie gebeden per dag voor de familie Fugger.
Nu was het tijd om de opgedane kennis in de praktijk om te zetten. De leerlingen hadden nu de gelegenheid om de Fuggerei zelf te verkennen en enkele vragen te beantwoorden over de bewoners, het leven in het sociale wooncomplex en bovendien hoe deze zeer bijzondere plek functioneert en in de eerste plaats wordt beheerd. Verdeeld in nieuwe kleinere multinationale groepen, kon de uitwerking beginnen. In een poging om alle vragen te beantwoorden, bezochten de leerlingen het “Museum van de Bewoners” en het “Museum van het Dagelijks Leven”. Ze moesten te weten komen wat er zo bijzonder was aan het concept van de Fuggerei en konden luisteren naar de ervaringen van vroegere en huidige bewoners. Aan het eind kregen de leerlingen de kans om op te schrijven wat ze leuk vinden aan de plek en wat ze zouden veranderen. Een van de grootste zorgen was natuurlijk dat ze moesten betalen om laat thuis te komen, want de poorten van de Fuggerei sluiten na 22.00 uur!
Na de lunchpauze stond een bezoek aan het Fugger-Welser Erlebnis Museum op het programma. Hier konden de leerlingen van alles te weten komen over de invloed van de families Fugger en Welser tot op de dag van vandaag. In de workshops in het museum werden de leerlingen zich ervan bewust dat de vroegere Europese kijk op andere landen en de hele wereld in sommige opzichten nog steeds aanwezig is. Dit werd geïllustreerd aan de hand van een “echte wereldkaart” die, in tegenstelling tot de koloniale visie, aantoont dat Europa niet het centrum van de wereld is zoals het op de “gebruikelijke” kaarten wordt afgebeeld. Daarnaast stonden andere centrale problemen zoals discriminatie van bepaalde groepen op de agenda, want de Middeleeuwen waren ook een tijd van slavernij. Er bestond immers ook een grote slavenmarkt waar de familie Fugger bij betrokken was.
Om te illustreren hoeveel mensen ook vandaag nog met discriminatie of discriminerende situaties te maken hebben, moesten alle deelnemers een kleine oefening doen onder de titel “Beweeg als dit voor jou geldt”. Op deze manier kwam de groep erachter wie discriminatie heeft ervaren. Na bespreking van het onderwerp vanuit een postkoloniaal en historisch perspectief ontdekten de deelnemers aan deze workshop nieuwe manieren om “van perspectief te veranderen” over discriminatie en aanvaarding. Dit opende ook een nieuwe dimensie van hoe Jakob Fugger zijn stempel heeft gedrukt. De laatste opdracht van de dag was om een woord of een korte zin te vinden die alle opgedane kennis en perspectieven samenvat. Er werden veel prachtige ideeën gepresenteerd, en de dag werd afgesloten met een goed gevoel en grote hoop voor de toekomst.
Op de vijfde dag van het programma presenteerden alle landengroepen op school hun resultaten van de vragenlijst over Jakob Fugger, die voor de mobiliteit in de respectieve landen was afgenomen. Het ging over vragen als “Moet er een Fuggerei 2.0 komen?”, “Wie zou het financieren?”, “Wie zou er moeten wonen?” en “Hoe zou het eruit moeten zien?”. Tijdens de presentatie werd Kahoot gespeeld en werd een video van de live enquête uit Slowakije getoond, waarin de leerlingen voorbijgangers vroegen wat ze wisten over Jakob Fugger en associeerden met zijn naam. De resultaten van de vragenlijsten in de landen waren zeer verschillend.
Daarna stond de officiële ontvangst van de stad Augsburg met de locoburgemeester, Martina Wild, op het programma. Zij nam de projectgroep mee op een korte reis door de geschiedenis van Augsburg en benadrukte vooral hoe belangrijk Europese projecten als het onze in deze tijd zijn. De logische volgende stap was een bezoek aan de “Gouden Zaal” in het stadhuis, een verdieping hoger. Er werden prachtige foto’s gemaakt van deze verbazingwekkende zaal, van waaruit men ook nog eens kon genieten van een heel mooi uitzicht over Augsburg.
Na een korte lunchpauze stond in de Fuggerei een interview met een nazaat van Jakob Fugger, Maria Theresia gravin Fugger von Glött, op het programma. De vragen, zoals “Hoe is het om lid te zijn van de familie Fugger?”, “Wat doe je voor de kost?”, “Is iedereen in je familie rijk?” of “Waar is al het geld van de familie Fugger nu?” werden door de leerlingen op voorhand uitgewerkt en online gezet. Daarna was er nog voldoende tijd voor spontane vragen.
Daarna was er weer vrije tijd en ontspanning, die sommigen besteedden aan winkelen of gewoon wat rondslenteren. Het plein voor het stadhuis was voor iedereen zo indrukwekkend dat er veel foto’s werden gemaakt, die vervolgens ook meteen op social media werden geplaatst, zodat de leerlingen thuis ook af en toe een kleine update kregen.
Aan het eind van de dag was er nog een hoogtepunt, een bezoek aan een bowlingcentrum. De kleuren en de muziek waren er fantastisch en er heerste een heel leuke sfeer. Alle leerlingen hebben veel plezier beleefd aan het min of meer succesvolle bowlen in multinationale groepen.
Omdat de projectdeelnemers tot nu toe veel belangrijke plaatsen in Augsburg hadden gezien en in Europa veel over Jakob Fugger te weten waren gekomen, stond voor donderdag een bezoek aan de deelstaathoofdstad München op het programma. Na een korte treinreis stonden de twee stadsgidsen al op de Marienplatz te wachten. Er was veel te leren over de koningen, de kooplieden en ook over de belangrijkste kerken van de stad. De rondleiding eindigde op de Viktualienmarkt, net op tijd voor de lunch.
Terug in Augsburg stond nog een bijzonder evenement op het programma in het auditorium van het Jakob Fugger Gymnasium: het Fugger Forum over Jakob Fugger. Astrid Gabler, hoofd communicatie en programma’s van de Prins- en Graaf Fuggerstichting, die sprak over “De Fuggerstichtingen en de toekomst van een uniek idee” en Katharina Dehner M.A., adjunct-directeur van het Fugger- en Welser Museum, die verslag uitbracht over “De Europese Fugger-weg – één onderneming, vele perspectieven” waren de hoofdsprekers van de avond, voordat de leerlingen van de deelnemende landen hun verbinding met Jakob Fugger en zijn sporen in de verschillende landen presenteerden. Al met al hebben zowel de leerlingen als de docenten van de JFG, de ouders en het geïnteresseerde publiek genoten van de avond en veel nieuwe dingen geleerd over Jakob Fugger en zijn sporen in Spanje, Italië, België en Slowakije. Aangezien het forum voor het eerst op internet werd uitgezonden via een livestream met meer dan 250 deelnemers, konden alle leerlingen, ouders en leerkrachten in de verschillende projectlanden het evenement in real time volgen.
Op de ochtend van 6 mei bezochten we de Fugger-bossen bij Laugna, waar we een rondleiding kregen van de bosbouwmanager van de “Fürstlich und Gräflich Fuggersche Stiftungen”. Naast ecologische vragen, zoals hoe het bos kan worden voorbereid op de klimaatverandering en hoe men nu ongeveer 100 jaar in de toekomst moet kijken bij het planten van nieuwe bomen, ging de aandacht ook vooral uit naar het economische aspect. De opbrengst van dit bos moet onder meer de Fuggerei financieren. Ook kregen de deelnemers antwoord op vragen over kap en herbebossing, het gebruik van machines en het bos als CO2-reservoir. Daarna gingen we terug naar de school, waar een laat ontbijt met typisch Beierse “Weißwurst” wachtte voordat de evaluatie van de projectweek plaatsvond.
Om 19.00 uur begon het afscheidsfeest in de historische kelder van de Philisteria Mercatura – de broederschap van het Jakob Fugger Gymnasium – in het centrum van de stad, waar alle families eten hadden meegebracht, wat resulteerde in een aanzienlijk buffet. De avond werd afgesloten met luide Spaanse muziek en dans in de kelder, alvorens rond 22.00 uur terug te keren naar het stadhuisplein. Als een van de eerste groepen na de eregasten mocht de projectgroep van Erasmus+ het paviljoen van Fuggerei NEXT500 bezoeken. Het houten paviljoen, dat werd gebouwd ter gelegenheid van het 500-jarig bestaan van de Fuggerei, bood informatie over de Fuggerei en interactieve stations waar bezoekers hun eigen kleine Fuggerei van de toekomst konden bouwen met bouwstenen of computeranimatie. In het café- en bargedeelte ontmoetten de leerlingen veel belangrijke politici uit Beieren, maar ook leden van de familie Fugger die ze al kenden. Een band speelde muziek; het was een leuk evenement. Deze laatste gezamenlijke activiteit was tevens het hoogtepunt van de projectweek en dus was het na het bezoek aan het paviljoen tijd voor het soms trieste afscheid. Tot ziens in Sterzing, Almadén, Antwerpen of Banská Bystrica…
teacher of Mathmatics, Physics and Computer Science at Jakob-Fugger-Gymnasium Augsburg and project coordinator